Eén op de drie vijftienjarigen in Nederland is onvoldoende geletterd, dat maakte onderzoeksinstituut PISA deze week bekend. In Europa doet alleen Griekenland het nog slechter op het gebied van leesvaardigheid. De Grieken kunnen als excuus aandragen dat ze een onbegrijpelijk schrift hebben, een excuus dat voor ons eigen alfabet niet op gaat. Wij lezen gewoon niet graag. Zoek op Funda maar eens naar een huis met een boekenkast. 



Ik ben er al aan begonnen, maar schrijven over ontlezing is per definitie zinloos. Degene aan wie je wil vertellen wat lezen zo leuk kan maken, de niet-lezende-jongere, leest wat je schrijft per definitie toch niet. Ik schrijf dit stukje dan ook niet voor hen, ik schrijf dit voor u, de lezende mens. Lego ergo sum. Want als we in dit tempo doorgaan met de ontlezing, zijn wij, de lezende mensen, in rap tempo uitgestorven. Vergeet de neushoorns, denk aan uzelf!



In de opiniestukken over de ontlettering, – het gaat al niet meer over ontlezing, het niveau van ontlettering is bereikt – wordt gewezen naar het onderwijs, dáár zou iets moeten gebeuren om scholieren weer aan het lezen te krijgen. En waarschijnlijk klopt dat ook wel. Er zijn genoeg goede ideeën voor en de kern van al die ideeën is dat je lezen leuk maakt. Eén zijn met een boek, een verbond hebben met een verhaal, alleen jij en dat boek, dat is een genoegen dat eenmaal ervaren, je altijd naar boeken zal doen terugkeren. 



Maar dat wijzen naar het onderwijs dekt de lading niet helemaal. Niet elk maatschappelijk probleem is door een leraar op te lossen. Mijn voorstel zou zijn om ook naar al die minimalistisch ingerichte huizen te wijzen waar geen boek meer te vinden is. Of hooguit een verdwaald (en ongelezen) exemplaar van Rutger Bregmans De meeste mensen deugen.



Je moet ergens beginnen en thuis is een prima startplek. Om met de woorden van auteur Rob van Essen te spreken: ‘literatuur is ook gewoon vermaak, net als een film of een serie’. Alleen levert lezen nog een gevoel voor taal op dat je in allerlei andere facetten van je leven kunt gebruiken. Het vraagt dan ook iets meer inspanning, maar die inspanning wordt beloond door het magische gevoel dat zo’n verbond met een boek je oplevert. Alsof het speciaal voor jou is geschreven. Het zou dus een idee kunnen zijn om een Billy-boekenkast in uw woonkamer te zetten en deze te vullen met mooie verhalen. Tenzij u wil dat we uitsterven, maar in dat geval bent u waarschijnlijk al eerder afgehaakt.